استعداد و توانمندیهای شاگردان چگونه درک شده و ارتقاء می یابند؟

برای درک و فهمیدن توانمندی های شاگردان، سازوکارهای متداول استعداد یابی، فقط در حدی که اطلاعاتی را به مربی در مورد شاگرد ارائه کند، مورد استفاده قرار می گیرد. زیرا این سازوکارها کامل و قطعی نیستند و شرایط محیطی شاگرد، خصوصیات او، مسائلی که در آینده با آن مواجه می شود، علاقه مندیهای شخصی قبلی و بعدی او و نیازهای اقتصادی و اجتماعی و عاطفی، در آنچه که مسیر استعدادهای او را شکل می دهد، بسیار موثر است. لذا این سازوکارها تا حدی که حکم قطعی را در مورد یک شاگرد ارائه نکرده و تنها اطلاعاتی را در مورد او ارائه می کنند که ممکن است درست و بعضا ممکن است نادرست نیز باشد، مورد توجه قرار گیرد. به همین لحاظ نتایج این سازوکارهای استعداد یابی باید به مربی منتقل شده و با تمهید او، این نتایج به شاگرد و خانواده منعکس شده و تا حدی که مسیر پیشرفت شاگرد در ابعاد مختلف بسته نشود، در برنامه ریزی او اعمال و منعکس گردد.

در مدرسه حكمت هر شاگرد یاد می گیرد “خودش” باشد. او مطابق استعدادها، علايق و خصوصيات فردي خود ياد مي‌گيرد. مدرسه او را با خودش ارزيابي مي‌كند و از مقايسه مطلق او با ديگران خودداري مي‌كند.

مسير طي شده توسط هر شاگرد مي‌تواند متفاوت از مسير ساير شاگردان باشد. اين مسير متناسب با خصوصيات و ابعاد شخصيتي و استعدادهاي هر شاگرد تنظيم مي‌شود. در اين بستر ضمن فراهم ساختن شرايط شناختن شخصيت و خصوصيات خود (از طريق سازوكارهاي ارزيابي خود و نيز اجازه فعاليت در زمينه‌هاي مختلف و كشف استعدادها)، مستقل بودن و متفاوت بودن او ارج نهاده شده و به او در اين جايگاه احترام گذاشته مي‌شود (از طريق مواردي چون ايجاد حس تعلق به محيط، تعلق تجهيزات شخصي، ماندگاري محيط و عدم تغيير تجهيزات و محل كلاس و ميز طي سالهاي تحصيل). همچنين نه تنها به او اجازه متفاوت ماندن داده مي‌شود (از طريق سازوكارهايي نظير سازوكار ارزشيابي متفاوت)، بلكه او را در طي طريق مطابق نيازمنديهاي متفاوت (با ايجاد سازوكارهايي چون برنامه درسي متنوع و ويژه هر شاگرد) ياري مي‌كند.