محیط پردیس مدرسه باید طوری باشد که ساختمانهای اصلی و کلاسها در اینجا قرار داشته باشد و بقیّهی این محیط، فضای سبز باشد. فضای سبزی که بخشی از آن به عنوان فضای زینتی استفاده میشود و برای تغییر روحیهی افراد گلکاری میشود و ممکن است چمن داشته باشد، بستگی به فضا و امکانات و شرایط مدرسه دارد. فضای گلکاری حتماً باید وجود داشته باشد، حتّی الامکان هم بیرون مدرسه و هم داخل مدرسه. البتّه بچّهها هم درگیر فضای گلکاری میشوند، منتها باید یک باغبانی وجود داشته باشد که باغبانی کند، نظارت کند، مشخّص کند چه گلی کجا باید کاشته شود، چطور باید کاشته شود و بچّهها در کارها به این باغبان کمک میکنند.
یک فضاهایی باید برای کار باغبانی بچّهها وجود داشته باشد، بخشهایی از زمین کاملاً مجزّا، اگر به شکل باغ است به شکل سنگچین شده باشد. اگر فضا سیمانی است به شکل باغچههایی که محصور شده کنار آن هم ممکن است جدول داشته باشد و دور این باغچه زمین سیمانی است. البتّه مطلوب ما این است که حتّی الامکان زمین سیمانی در مدرسه نباشد، مگر اینکه مسیر عبور باشد، یک مسیرهای عبور مارپیچی مثل آنچه الآن در باغ مدرسهی حکمت وجود دارد. همینطور فضاهای ورزشی مثل زمین والیبال و زمین فوتبال و نظایر اینها قسمت به قسمت ساخته شود. همینطور تکّه زمینهایی که ممکن است برای پاتوق دور آن نیمکت گذاشته شده باشد که بتوانند بنشینند. مثل یک پارک، کلّ فضای حیاط مدرسه مثل یک پارک طراحی شود.
در این فضای پارک مانند، گوشههایی برای کارهای باغبانی بچّهها باید در نظر گرفته شود که بچّهها آزادانه بتوانند در آن کار کنند. یعنی یک قطعه متعلّق به یک کلاس باشد و آن کلاس هر کاری دوست داشته باشد آنجا انجام دهد. یعنی این فضاها، این قسمتها، باغبان ندارد. خود بچّهها باید مراقبت کنند و بکارند، خود آنها هم برداشت کنند. مالکیّت هر کدام از این فضاها باید با تابلوهای مشخّصی معلوم شود، مثلاً این باغچهی کلاس فلان است و این باغچهی کلاس دیگری است. علاوه بر این در کلّ فضا استفاده از تابلوهایی که به بچّهها روحیه بدهد و یک فضای مناسب و لطیفی را ایجاد کند خوب است.
گردانهای رزمی در زمان جنگ در محوّطههایی که بودند تابلو نوشتههایی در گوشه کنار نصب میشد، عبارتی روی آن نوشته بود، مثلاً لبخند بزن رزمنده، خسته نباشی، خدا قوّت. عباراتی به این شکل که روحیّه میدهد به افرادی که در این فضا هستند. چنین شکلی به نظر میرسد ضروری است، در فضای عمومی مدرسه چنین تابلوهایی وجود داشته باشد. اتّفاقاً شکل تابلوی چوبی خیلی بهتر از تابلوهای آهنی است، تابلوی چوبی یک روحی دارد که انسان راحت با آن ارتباط برقرار میکند. تابلوهای آهنی اینطور نیستند.
ضمن اینکه تابلوهای راهنما برای مسیرهایی که در مدرسه وجود دارد، در سطح مدرسه وجود داشته باشد و همهی مسیرها را مشخّص کند. احیاناً اگر پردیس بزرگ است برای اینکه جای فلان مکان کجا است یا مثلا تراریوم فلان، کجا است. ممکن است بچّهها همه جا را بشناسند، ولی خود اینها به بچّهها پیام آموزشی میدهد و بچّهها از طریق آن نقشهخوانی و ارتباط با فضای فیزیکی را یاد می گیرند.
از چیزهایی که بهتر است در فضا وجود داشته باشد، حوضچههایی است که در آن خوب است گیاهان آبزی مثل نیلوفر آبی و نسترن آبی و نظایر آنها پرورش پیدا کنند. هم اینکه در این حوضچهها ممکن است موجودات زندهای مثل قورباغه، ماهی و نظایر آنها باشند. خود این حوضچهها یک فضای لطیف است و در ذهن بچّهها آرامش ایجاد میکند. البتّه حوضچهها نباید عمیق باشند، احیاناً اگر بچّهها داخل آن میافتند خطری متوجّه بچّهها نباشد، ولی حوضچههایی به اندازهی مناسب در محیط مدرسه وجود داشته باشد.
آب و دیدن آب خیلی در روحیّهی بچّهها مؤثّر است. این حوضچهها خوب است به صورت غیر منظّم کلّ فضا را در بر بگیرند. فضا باید فضای غیر منظّمی باشد. حوضچههایی که مستطیل شکل هستند نباشد، حوضچه ها شکل نامنتظم برکه مانندی داشته باشند. در واقع آنطور که آبگیرها در محیط طبیعی قرار میگیرد آبگیرهای داخل مدرسه هم باید مثل محیط طبیعی باشد. باید باغچههای نامنظّم باشد، مسیرها نباید مسیرهای صاف باشد، مسیرهای منحنی و مارپیچ باید در محیط مدرسه وجود داشته باشد.
امکانات بازی و امکانات ورزشی، برجهایی که طناب و نظایر اینها داشته باشند یا امکان صخره نوردی و سنگ نوردی در آن تعبیه شده باشد. ممکن است امکاناتی مثل تاب یا امکانات ورزشی خاصّ بچّهها وجود داشته باشد، البتّه اگر شرایط ایمنی آن در نظر گرفته شود برای بچّهها تعبیه شود. امکانات ورزشی مناسب در محیط مدرسه پخش شده باشد که بچّهها همه بتوانند بروند و از آن به شکل مناسب استفاده کنند.