یک وجه مدرسه حکمت، مدرسهی سالم است. اینکه شاگرد در شرایط یک مدرسهی سالم قرار دارد. یعنی هم از نظر جسمی و هم روحی. نه اینکه فقط یک کلاس برای آنها برگزار کنیم و یک سری آموزش در مورد بهداشت بدهیم، بلکه فضای آموزشی این را فراهم میکند. ما میخواهیم مدرسهای را فراهم کنیم که از بعد سلامت جسمی و سلامت روانی از بچّه ها مراقبت کند. بسیاری از بچّههای ما، دارای مشکلات روانی هستند که از مدرسه گرفتهاند. یکی از کوچکترین این مشکلات، استرس است.
در قالب طرح مدرسه سالم در مدرسه حكمت، ابعاد سه گانه سلامت جسماني، سلامت روحي – رواني و آموزش و فرهنگ سازي سلامت مورد توجه قرار گرفته و سازوكارهاي لازم براي آن ايجاد يا تمهيد شده است.
سلامت جسم در مدرسه سالم: سلامت جسم، از طريق سازوكارهاي مختلفي محقق ميشود. پاكيزگي يكي از اين سازوكارها است. پاكيزگي از طرقي نظير عادت به مسواك زدن، اختصاص حوله شخصي و محلي مستقل براي آويزان و خشك كردن آن و پاكيزگي عمومي محيط، محقق ميشود. ارگونومي، سازوكار ديگري براي تحقق سلامت است. هم ميز و هم صندلي دانشآموز به شكلي طراحي شده است كه خصوصيات ارگونوميك داشته باشد و هم با تمهيداتي نظير اختصاص قفسه مناسب و انجام تكاليف در مدرسه و عدم نياز به حمل روزانه كتابها و لوازم درسي بين منزل و مدرسه، وزن كيف مدرسه او كاهش چشمگيري يافته و فشار بر ستون فقرات او را كاهش ميدهد.
اقدامات ايمني در محيط مدرسه، در فعاليتها، در كارگاه و در سرويس وسيله نقليه، از ديگر سازوكارهاي دستيابي به سلامت جسمي است. ورزش و فعاليتهاي مناسب ورزشي، در محيط مناسب از ديگر سازوكارها محسوب ميشود. همچنين تمهيداتي براي بهبود محيط زيست، از طرقي نظير تفكيك زبالهها در مدرسه، در نهايت منجر به سلامت جسم در دراز مدت و با دامنه اثر اجتماعي و محيطي ميگردد.
يكي از مهمترين سازوكارهاي سلامت جسم، تغذيه مناسب است. ظرف مناسب براي حمل ناهار از منزل، نگهداري سرد آن در يخچال تا ظهر و فضاي مناسب و ايمن براي گرم كردن آن در ظهر و محيط مناسب براي صرف غذا با آرامش، از ابعاد اين سازوكار محسوب ميشود. همچنين بهبود ميان وعدههاي غذایي و سوق آن از مواد غذایي مضر به مواردي نظير نان و پنير، كره و عسل، ميوه، دوغ، شير و نظاير آن، از ابعاد ديگر اين سازوكارها محسوب ميشود.
در وجه ديگر اين سازوكارها، ميتوان به ايمني در مقابل آلودگي صوتي، از طريق حذف بلندگو از محيط مدرسه اشاره نمود.
ضمن آنكه در مدرسه حكمت، سلامت جسمي دانشآموز دائما مورد نظارت و سنجش متخصصان قرار دارد و اطلاعات آن در پرونده سلامتي دانشآموز ثبت ميشود.
سلامت روح در مدرسه سالم: اولين چيزي كه يك دانشآموز براي يادگيري به آن نياز دارد، احساس امنيت است. در برنامه درسي و سازوكارهاي مدرسه، تلاش بر آن است تا از ايجاد تنشهاي زائد پرهيز شود. اين ايجاد احساس امنيت و كاهش تنش از طرقي نظير:
- فراهم ساختن لوازم و محيط ايمن و امن،
- آزادي نسبي دانشآموز در فعاليتها،
- توجه به خصوصيات فردي – فرهنگي و برنامه درسي مناسب براي هر يك از وجوه آن،
- عدم استفاده از سازوكارهایي نظير زنگ خوردن براي تشكيل و اتمام كلاسها،
- آزادي نسبي در محيط،
- عدم فشار غير متعارف در فعاليتها و اتخاذ رويكردي متعادل و نرم در برنامه درسي و فعاليتهاي مدرسه و سازوكارهاي مديريت آموزشي،
- رفتار محترمانه با دانشآموزان،
- عدم برخورد مستقيم با مشكلات رفتاري دانشآموزان و تلاش براي رفع آنها از طرق منطقي، آگاهي دهنده، شناخت دهنده و هنجاري،
- عدم برخوردهاي خشن و نامناسب،
- سازوكارهاي نرم برنامه درسي در تعيين محتوا، زمان بندي فعاليتها، تقسيم كار و تعريف كار و مسئوليت براي دانشآموزان،
- و در نهايت ويژه گرایي برنامه درسي،
تمهيد ميشود.
ضمن آنكه تعامل مناسب بين خانوادهها و مدرسه و حضور پر رنگ و جدي خانوادهها در محيط مدرسه و شركت در فعاليتها و برنامههاي آموزشي، تفريحي و پرورشي و نيز كشانده نشدن تنشهاي فرايند آموزشي به خانه و خانواده از عوامل بسيار موثر در كاهش تنش و ايجاد محيط رواني مطلوب در مدرسه است.
و در سوي ديگر نيز، محيط مدرسه، با فضایي بهره مند از طبيعت، گياهان و باغچه زيبا و استفاده از رنگهایي مناسب، محيطي شاداب را ايجاد ميكند كه هر شخصي كه به آن وارد ميشود، بلافاصله تحت تاثير قرار گرفته و آرامش محيط مدرسه را درك ميكند.
آموزش و فرهنگ سازي سلامت: در اين حوزه از تحقق مدرسه سالم، تلاش ميشود تا از طريق آموزش و فرهنگ سازي سلامت، اطلاعات دانشآموز در مورد خود او و مسائل مرتبط با سلامتي او افزايش يافته و او را در بروز رفتارهاي مطلوب سوق دهد. مبتني بر سيره نبوي (ص) و نيز آموختههاي علم سلامت در حوزه علوم كلاسيك، رفتارهاي مناسب براي حفظ و دستيابي به سلامتي به دانشآموزان آموخته شده و اين رفتارها در او به مثابه يك فرهنگ، نهادينه ميشود. از جمله اين رفتارها ميتوان به عادات موثر در سلامت و بهداشت، نهادينه سازي رفتارهایي نظير مسواك زدن، گذراندن دروس آموزش مرتبط با سلامت (نظير آناتومي بدن و خصوصيات جسم و روح انسان)، مشاهده فيلمهاي آموزشي در حوزه سلامت، آموزش كمكهاي اوليه، آموزش تغذيه، آموزش اصول عمومي سلامت و بهداشت عمومي، آموزشها و عادات و رفتارهاي مناسب با حفاظت محيط زيست و فرهنگ سازي سبك زندگي سالم، اشاره نمود. دانشآموزان در مدرسه در مورد خود و سلامت خود چيزهاي زيادي ياد مي گيرند؛ و می آموزند كه چگونه از خود مراقبت كنند تا زندگي بهتري داشته باشند.