دوازدهمین همایش ملی مطالعات برنامه درسی ایران، اردوان مجیدی، منصوره ایران نژاد، سپيده باقری، 1392
یکی از عوامل موثری که متخصصان تعلیم و تربیت در سال‌های اخیر به آن توجه فراوانی داشته اند، بررسی عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان به ویژه “شناخت” و “انگیزش” می باشد. یکی از نظریه‌های قابل توجه در این زمینه، نظریه یادگیری خودتنظیمی است. چارچوب اصلی این نظریه بر این اساس استوار است که دانش آموزان چگونه از نظر باورهای فراشناختی، انگیزشی و رفتاری یادگیری خود را سازماندهی می کنند. راهبردهای یادگیری خودتنظیمی نوعی یادگیری است که در آن دانش آموزان به جای آن که برای کسب مهارت و دانش بر معلمان، والدین یا دیگر عوامل آموزشی تکیه کنند، شخصا کوشش‌های خود را شروع و هدایت می کنند. یادگیری خودتنظیمی یک موضوع مهم برای یادگیری انسان است. اجراي يادگيري خودتنظيمي نيازمند فراهم شدن بستر و سازوكارهاي مناسب است. این مقاله به يك سازوکار پيشنهادي اجرا شده براي یادگیری خودانگیخته مي‌پردازد.
یکی از سازوکارهایی که مدرسه و یا معلم می تواند جهت یادگیری خودتنظیمی به کار ببرد گواهینامه‌های یادگیری است. گواهینامه‌های یادگیری، گواهینامه‌های شفاف، مشخص و کاربردی هستند که از يك سو با هدف ایجاد علاقه و انگیزه در دانش آموزان، و از سوي ديگر براي سنجش پيشرفت و استعداد يابي دانش آموزان در قالب یک کارت صادر می‌شود. گواهینامه‌های یادگیری، در سه دسته اصلي دانشی، مهارتی و رفتاري قرار مي گيرد. بخشي از گواهينامه‌ها با توجه به اجراي رويكرد تركيبي در مدرسه،به صورت تركيبي، و بخشي نيز در قالب موضوعات درسي تعريف مي‌شوند.
فهرست عناوین گواهینامه‌ها به همراه اهداف و معیارهای صدور هر گواهینامه، به صورت شفاف در معرض ديد دانش‌آموزان، خانواده‌ها و مربيان قرار دارد. بسته به نوع گواهينامه، بررسي شرايط احراز مي‌تواند توسط معلم، كادر مدرسه و خانواده انجام شود.گواهينامه‌ها محدود به فهرست تعريف شده نيستند، و در صورتی که دانش، مهارت و رفتاری شاخص در يك دانش آموز شكل گيرد كه در فهرست نيست، مربي با هماهنگي مسئول گواهينامه‌ها در مدرسه، به تعريف گواهينامه جديد مبادرت مي‌كند. گواهينامه‌ها، مي‌تواند به صورت فردي، يا گروهي (يك گروه دريافت كننده گواهينامه باشد؛ نظير گواهينامه سرود يا نمايش) و در سطوح مختلفي صادر شوند. اندازه كارت به رده گواهينامه بستگي دارد. گواهينامه هاي هر دانش آموز در محل مناسب در كلاس نصب مي شود.
گواهینامه‌های یادگیری، عمدتا محدود به یک پايه تحصیلی نمی شوند، و اعتبار آنها در سالهاي تحصيلي بعدي نيز باقي مي‌ماند. همچنين دريافت گواهينامه‌هاي مربوط به دروس يك پايه، محدود به همان پايه نيست و دانش آموزان پايه‌هاي پائين تر نيز در صورت احراز، مي‌توانند آنها را دريافت كنند. برای اجرای مطلوب گواهینامه‌های یادگیری، تعامل میان اولیای مدرسه و همچنین اولیای مدرسه و خانواده ضروری است. گواهينامه‌ها مي‌تواند فضائي را فراهم كند كه هر دانش آموز با توجه به استعداد، علاقه و توان خود، در زمينه‌هاي مختلفي در مدرسه به صورت خودانگيخته به تلاش بپردازد. نقش خود دانش‌آموز در انتخاب مسير، ارزيابي خود از خود، ارزش‌يابي متفاوت، تنوع فعاليتها و برنامه‌ها، از ملزوماتي هستند كه باید در بستر برنامه درسي مدرسه، براي تحقق گواهینامه‌های یادگیری، فراهم شوند.
مقاله گواهينامه – همايش برنامه درسي – اسفند 92
